Jacobùs van den Berge1

M, #6813, b. before 11 August 1673, d. 28 May 1714
Father*Niclaes van den Berge2 b. c 1645
Mother*Lijsebeth Lowijs2 b. c 1645

Copyright / Terms of Use Notice


The material on this website is subject to copyright.
Facts (names, dates, and places) are not copyright. You are free to transcribe them but not cut and paste into your data provided you use the correct attribution and citation.
I have created the narratives, sentences, and citations; they are copyright and may not be used.
You may not add them to your genealogy, your personal documents, your tree on Ancestry, nor in the data or profile sections on Geni, nor anywhere else.
Many of the images are also copyright. You may not copy them without the consent of the copyright holders.
You must use the correct attribution and citation, viz.: Robertson, Delia. The First Fifty Years Project. Here you add the page URL.

NGK (Cape Town) Marriages1695-1712NGK (Cape Town) Marriages 1695-1712
NGK Drakenstein Baptisms 1694-1732NGK Drakenstein Baptisms 1694-1732
NGK Stellenbosch Baptisms 1688-1732NGK Stellenbosch Baptisms 1688-1732
Last Edited20/10/2021
Birth*Jacobùs van den Berge was born before 11 August 1673 in Breskens, Zeeland.3
 
BaptismJacobùs van den Berge was baptized on 11 August 1673 Breskens, Zeeland.3 
Marriage*He married Jacomina Carteniers on 8 October 1700 Nederduitsch Gereformeerde Kerk, (Cape Town), de Caep de Goede Hoop.4,5,6
 
Concubine* Before 28 May 1714 Jacobùs van den Berge was the concubine of Aaltie Cornelisz.7
 
Death* On 28 May 1714 Jacobùs van den Berge was murdered by Johann Adam Peugel at the home of Robert Jansz van Hoorn and Catharina Cornelisz, the latter being the sister of the victim's concubine Aaltie Cornelisz. Peugel had attempted to molest 14-year-old Maettijen Robbertsz van Hoorn, the Van Hoorn daughter, and responded violently when Aeltie Cornelisz intervened. Peugel was sentenced to banishment and his property confiscated, but he had already fled.7,8,9 

Family

Jacomina Carteniers b. c 1675
Children
Names in the record, in publications, etc.Jacobùs van den Berge was also known as Jacobus van Bergen.5
Between 6 August 1702 and 18 July 1706, the name of Jacobùs was written in the record as Jacobùs vanden Berge.10,11
12 October 1704, the name of Jacobùs was written in the record as Jacobùs van den Berg.12
Baptisms - WitnessJacobùs van den Berge and Jacomina Carteniers witnessed the baptism of Gerrit Helm on 10 April 1705 Nederduitsch Gereformeerde Kerk, Stellenbosch, de Caep de Goede Hoop.13
Crime and relatedOn 15 June 1705 Jacomina Carteniers and Jacobùs van den Berge viciously assaulted Maria Bartelz. She was struck on the forehead with a pick and when she fell to the ground was trampled by both the assailants on her stomach and chest and also brutally punched by Carteniers.14

Citations

  1. [S325] Lorna Newcomb and Ockert Malan, compilers, Annale van Nederduits Gereformeerde Moedergemeente Stellenbosch No 1.., CD-ROM (Stellenbosch) Die Genootskap vir die Kerkversameling, 2004 0-9584832-1-3), Baptism Register, Jacobùs, soon van Jacobùs Vanden Berge, d'moeder Jacomina Kaerteniers, getùygen Jan Hermenz Maarsebroek en Helena Fransina van Eck. [This entry appears between 6 Aùg 1702 and 24 Sep 1702]. Hereinafter cited as Palmkronieke I Baptisms.
  2. [S651] C.E. Hulstaert, "Enkele nadere gegevens over de stamvader Jacobus van den Berg uit Breskens en zijn afstamming.", Familia (Jacobus van den Berg uit Breskens) Volume 26 (1989): JACOBUS VAN DEN BERG UIT BRESKENS EN ZIJN AFSTAMMING
    Volgens het Geslagsregister van die ou Kaapse families huwt Jacobus van den Berg uit Breskens in Zeeland op 8.10.1700 met Jacomina Carteniers uit Oudenaarde in Vlaanderen.
    Raadpleging van het doopboek van Breskens bracht aan het licht dat Jacobus de zoon is van Claes van den Berge en Lijsebeth Lowijs. In het lidmatenboek van Breskens vinden we in de lijst van 4 april 1671: Niclaes van den Berge en Lijsebeth Lowijs met attest. van St. Anna ter Muyden. Sint Anna ter Muiden is een dorpje in Zeeuws-Vlaanderen in de buurt van Sluis dicht tegen de Belgische grens.
    In de doop-, trouw-, en lidmatenboeken van dit dorpje is evenwel geen spoor van het echtpaar terug te vinden.
    Het echtpaar Claes van den Berge en Lijsebeth Lowijs laat te Breskens twee kinderen dopen: 1. Janneken op 17 augustus 1672, getuigen Antoonij Boone en Kommertje Willems 2. Jakob op 11 augustus 1673, getuigen Pieter Sael en Elena Verhulst.. Hereinafter cited as "Jacobus van den Berg uit Breskens."
  3. [S651] C.E. Hulstaert, "Jacobus van den Berg uit Breskens", JACOBUS VAN DEN BERG UIT BRESKENS EN ZIJN AFSTAMMING
    Volgens het Geslagsregister van die ou Kaapse families huwt Jacobus van den Berg uit Breskens in Zeeland op 8.10.1700 met Jacomina Carteniers uit Oudenaarde in Vlaanderen. Raadpleging van het doopboek van Breskens bracht aan het licht dat Jacobus de zoon is van Claes van den Berge en Lijsebeth Lowijs. In het lidmatenboek van Breskens vinden we in de lijst van 4 april 1671: Niclaes van den Berge en Lijsebeth Lowijs met attest. van St. Anna ter Muyden. Sint Anna ter Muiden is een dorpje in Zeeuws-Vlaanderen in de buurt van Sluis dicht tegen de Belgische grens. In de doop-, trouw-, en lidmatenboeken van dit dorpje is evenwel geen spoor van het echtpaar terug te vinden.
    Het echtpaar Claes van den Berge en Lijsebeth Lowijs laat te Breskens twee kinderen dopen: 1. Janneken op 17 augustus 1672, getuigen Antoonij Boone en Kommertje Willems 2. Jakob op 11 augustus 1673, getuigen Pieter Sael en Elena Verhulst.
  4. [S717] NGK G 1/1, Nederduitsch Gereformeerde Kerk - First Marriage Register at the Cape, 1665-1712: 8 October 1700:
    Jacobus van Bergen van Bresjes
    met
    Jacomina Carteniers van Oudenaarde, jongedochter, as transcribed and annotated by Mansell Upham, (10 September 2012), Personal Library. Hereinafter cited as Nederduitsch Gereformeerde Kerk - First Marriages.
  5. [S700] VC 604, NGK Marriage Registers 1696-1712 (Cape Town), 1695-1712: 8 Octob:
    Jacobus van Bergen van Bresjes
    met
    Jacomina Carteniers van Oudenaarde jond:
    "Kerkboek 1695-1712," p. 95, 8 Oct 1700, marriage entry for Jacobus van Bergen and Jacomina Carteniers, transcribed by Corney Keller, (24 Mar 2012), Genealogical Society of South Africa, eGSSA Branch http://www.eggsa.org/sarecords/. Hereinafter cited as NGK Marriage Registers 1696-1712 (Cape Town).
  6. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Lorna: 8.10.1700 trou `Jacobus van Bergen van Bresjes met Jacomina Carteniers van Oudenaarde Jongd.' Hy was 'n skoenmaker van beroep. Hulle het in Dorpstraat, Stellenbosch gewoon. In 1714 is hy deur Jan Peugel vermoor. (CJ 783 verw. 6 van 1.11.1714).
  7. [S629] Personal communications between Mansell Upham and Delia Robertson, 2010-present. married de facto Jacobus van den Berg (from Breskens in Zealand)
    murdered in the house of his houvrou’s sister Catharina Cornelisz & her husband Robbert Jansz van Hoorn (from Bommel) in 1714.
  8. [S726] Johan Pottas, "Johan Pottas email Mar 7, 2013 9:43 pm," e-mail message from e-mail address to SA Genealogie mail list, 7 March 2013, Death(4,1): Jacobus van den Berg was vermoor in die huis van Catharina Bombam en Robbert Jansz van Hoorn in 1714 deur Jan Adam Peugel, wat hom met 'n mes 'n dodelike steek toegedien het, teen die hals. Hy was werksaam by Robbert op die stadium, besig om vir Robbert skoene te maak.

    Op 28 Mei 1714 was Metje van Hoorn tuis op die dag toe Jan Peugel daar opdaag, hy het homself aan haar opgedring en haar probeer oorreed om te soen. Die 'bijsit' van Jacobus van den Berg, Aale [DR: Aeltie Cornelisz] (Jacomina Carteniers was klaarblyklik reeds oorlede) sê toe aan peugel: 'Laat die nonnie met vrede haar werk doen. 'Peugel reageer op haar antwoord deur Aale teen die grond te gooi en haar te skop. Jacobus probeer tussenbeide tree en Peugel druk hom agteroor teen teen 'n stoel vas. Jacobus ruk homself los en gryp toe twee messe van sy werkbank af en sê aan Peugel dat hy na buite moes kom.
    Tydens die geveg verloor Jacobus sy balans en hy word dodelik verwond.

    Terwyl Jacobus op die grond lê rig Peugel toe sy woede weereens op Aale deur haar te gryp en bo-op Jacobus te gooi. Hy skreeu toe vir haar: 'Lê daar jou verdomde Hoer'.

    Daar is 'n inskrywing op 15 Mei 1714 in die 'Generale Kassarekening' van die kerkraad van Stellenbosch vir die begrafnis van 'Jacobus van den Bergen' vir f 6. Op dieselfde dag is daar ook nog 'n inskrywing vir f 3 vir die begrafnis van een van sy kinders. In die hofsaak word die datum van die moord gemeld as 28 Mei 1714, so tussen die hofstukke en die inskrywing in die boeke van die Stellenboschse gemeente is daar 'n twee weke verskil. Jan Adam Peugel vlug en word skuldig bevind en gevonnis tot verbanning en dat sy eiendom gekonfiskeer word.. Hereinafter cited as "Johan Pottas email Mar 7, 2013 9:43 pm."
  9. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Lorna:
    8.10.1700 trou `Jacobus van Bergen van Bresjes met Jacomina Carteniers van Oudenaarde Jongd.' Hy was 'n skoenmaker van beroep. Hulle het in Dorpstraat, Stellenbosch gewoon. In 1714 is hy deur Jan Peugel vermoor. (CJ 783 verw. 6 van 1.11.1714).
  10. [S408] Drakenstein Heemkring, compilers, Drakenstein I Baptisms., CD-ROM (Paarl) Drakenstein Heemkring, 2006 , Baptism Register, 1702; ditto [12de Aùgùstùs]; Jacobùs. de Vader Jacobùs van den Berge, de Moeder Jacomina Kaarteniers, de getùygen Jan Hermense Maarsebroek en Wiena Fransina van Jk.. Hereinafter cited as Drakenstein I Baptisms.
  11. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Alida, d' Vader Jacobùs Vanden Berge, de Moeder Jacomina Caarteniers, d' getùygen Hendrik Meijer, en Catrina Wismar, 18 Jùly 1706.
  12. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Maria dogter van Jacobùs van den Berg en Jacomina Caertenier, getùygen Maria Rossaar en Cornelis Joosten, den 12 Octob' 1704.
  13. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Gerrit, soon van Coert Helm en Adriana Gabriel, getùygen Jacobùs van den Berg, en Jacomina Cardeniers, der 10e Appril 1705.
  14. [S999] Adam Tas Het Dagboek van Adam Tas 1705-1706, as transcribed and translated by H.C.V. Leibrandt (London, New York, Madras: Longmans, Green & Co, 1914), … Vandaar bin ik gewandeld ten huijze van Mr. Mahieu, alwaar de Hr. Bek was; moedertje van den Brink[1] quam ook daar; onder 't smooken van een pijp tabak wierde mij verteld, als dat gisteren namiddag voor 't huijs van Jacobus de schoenmaker[2] een oorlog was onstaan, gemelde Jan Hagelse schoenflicker was, met zijn boosaardig wijf[3] geadsisteerd, 't wife van Christiaan Martensz (in de wandeling Mosterts Marij genaamt) op de huijd gekomen, 't Wijf van den schoenflicker sloeg Mosters Marij met een pik tegen 't hoofd dat er 't bloed bij neer liep; deselve viel door die slag ter aarden; toen quam de schoenmaker toeloopen en trapten dat nederleggende vrouweschepsel met de voeten op de borst, buijk, enz. Ondertusschen was des flickers wijff ook niet stil, maar roerde de vuijsten soo hard al sij konde en ongetwijfeld zouden se dat schepsel hebben dood geteijsterd, zoo de Hr. Bek niet was on 't mat gekomen en gezert haad hier van kennis te zullen dragen; town lieten se van haar af. Ondertusschen moest het deerniswaardige schepzel zoo toegetakeld na huijs slenteren; …
    ---
    1 Hoogst waarschijnlik de weduwe van de vrijburger Barend van den Brink [viz. Jannetje van Heijningin] (Vgl. Criminele Proces Stukken voor 1712, en Spoelstra, Bouwstoffen, II, bl. 268.)
    2 De schoenmaker heette Jakobus van den Berge; de naani van zijn vrouw was Jacomijntje. Hun slachtoffer was Maria Bartels, vrouw van Christiaan Martensz. De stukken in verband met deze zaak zijn te vinden in 't deel Crim. Proces Stukken 1705-1725 (C. 2411). Verklaringen van ooggetuigeu komen precies overeen met wat Tas hier verhaalt.
    3 [Jacomina Carteniers]. Hereinafter cited as Het Dagboek van Adam Tas 1705-1706.
  15. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms.
  16. [S153] J.A. Heese & R.T.J. Lombard, South African Genealogies 1 A-C, HSRC SA Genealogies (Pretoria: Institute for Historical Research, Division Genealogical Research, Pretoria, 1986, 1989), ISBN 0-620-23962-X, p.229. Hereinafter cited as S.A. Genealogies 1.
  17. [S325] Baptism Register, Palmkronieke I Baptisms, Alida, d' Vader Jacobus Vanden Berge, de Moeder Jacomina Caarteniers, d' getuygen Hendrik Meijer, en Catrina Wismar, 18 July 1706.
  18. [S153] J.A. Heese & R.T.J. Lombard, S.A. Genealogies 1, p 223.
  19. [S734] VC 604, NGK Baptism Registers 1695-1712 (Cape Town), (1695-1712), Genealogical Society of South Africa, eGSSA Branch http://www.eggsa.org/sarecords/, http://www.eggsa.org/. Hereinafter cited as NGK Baptism Registers 1695-1712 (Cape Town).
 

Bookmark and Share